Felsefe 1.ünite

Felsefe

• Q. Hiçbir şey yoktur. Bir şey olsa bile onu bilmezdik. O şeyi bilsek bile, başkalarına aktaramazdık. Gorgias bu sözleriyle aşağıdaki hangi soruya cevap vermiştir?
• Q. Sofistlerle birlikte felsefenin yönünün değiştiğini söyleyebiliriz. Sofist filozoflar, doğa filozoflarının araştırdığı arkhe problemini felsefenin konusu olmaktan çıkarmış ve ilk defa “Doğru bilgi mümkün müdür?” sorusunu sormaya başlamışlardır. Bilgi insandan insana değişmektedir; çünkü her insan farklı duyumlarla bilgiler elde etmektedir. Buna göre Sofistlerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
• Q. Platon “Asıl gerçeklik idealardır.” derken aynı zamanda aşağıdakilerden hangisini ifade etmek istemiştir?
• Q. Aristoteles “Nikomakhos’a Etik” adlı eserinde şöyle der: “O halde erdem tercihlere ilişkin bir huy; akıl tarafından ve aklı başında bir insanın belirleyebileceği, bizle ilgili olarak ortak alanda bulunma huyudur. Bu bir aşırılık, öteki eksiklik olan iki kötülüğün ortasıdır. Kötülük etkilenimlerde ve eylemlerde gerekenden aşırısı ya da eksikliğidir. Erdem ise ortayı bulmadır.” Buna göre Aristoteles için erdem aşağıdakilerden hangisidir?
• Q. Ontolojinin, hatta felsefenin ilk sorusu “arkhe” problemidir. İnsanoğlu temel ve esas olanı merak ederek, önce tüm var olanların başlangıcını(töz) anlamaya çalışmıştır. Bu nedenle İlk Çağ filozofları, felsefeyi daha çok doğayı anlama isteğiyle “Evrenin özü nedir?” sorusuyla başlatmışlardır. Bu düşünceden yola çıkarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
• Q. Platon’a göre güzel, her şeyden önce düşünülür dünyada ya da aşkın dünyada var olan bir kendinde şeydir. Bu dünyadaki bütün göreli güzellikler kaynağını güzel ideasından alır. Buna göre Platon’un güzel anlayışı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
• Q. Sokrates’in annesi doğum yaptıran bir ebedir. Annesi hakkında: “Annem nasıl var olan bir bebeğin dünyaya gelmesine yardımcı oluyorsa, bilgilerin ortaya çıkışı da buna benzer. Örneğin bir öğretmen öğrencisine yeni bir şey öğretmez, ancak onun aklında var olan bilgilerin açığa çıkarılmasına yardımcı olur.” der. Parçada bilginin ortaya çıkışı ile anlatılmak istenen temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
• Q. Demokritos ilk materyalist filozoflardan biridir. Varlığın oluşumunu en küçük madde anlamına gelen atomlarla açıklar. O’na göre, her ne varsa atomların yapısal özelliklerinin bir yansımasıdır. Demokritos’u atomcu düşünmeye iten gerekçeler arasında, içinde yaşadığı toplumun somut olanı önceleyen yaklaşımı gösterilebilir. Parçaya göre Demokritos için aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz?
• Q. Herakleitos’un ilgilendiği en önemli konu varlık sorunudur. O öz varlığın, bütün değişiklikler içinde birliğini yitirmeyen ana maddenin ne olduğunu araştırırken aynı zamanda evrendeki değişmenin temel unsur olduğunu da ileri sürmüştür. Ona göre “Değişmedeki değişmezliği sağlayan şey logostur.” Bu parçadan Herakleitos’un varlık anlayışı ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
• Q. Platon ünlü mağara öğretisinde dünyadaki varlıkları, ideaların yansıyan gölgeleri olarak tasarlar. O’na göre dünyanın maddi ve bireysel varlıkları eksik, yetersiz ve olumsuz özelliklere sahip oldukları için asıl varlık olamazlar. Buna göre Platon’un idealar öğretisi ile ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılamaz?
• Q. Anaksimenes nitelik bakımından değişmeyen, kendisiyle aynı kalma özelliği gösteren, gevşeyip yoğunlaşabilen bir maddenin varlığın özü olabileceğini iddia ederken; Empedokles birbiriyle karışıp daha sonra ayrılabilen, fakat kendisi değişmeyen ilk madde üzerinde karar kılmıştır. Demokritos’ta ise bu sorunun cevabı, maddenin temeli olan atom fikrine dönüşmüştür. Parçada aşağıdaki konulardan hangisi ele alınmaktadır?
• Q. Aristoteles’e göre varlık yapısı gereği, madde ve formdan oluşmaktadır. Örneğin “şu” diye işaret edebildiğimiz karşımda duran insan dışında, ayrı bir insanlık kavramının gerçekliğinden söz edemeyiz. Platon’un aksine Aristoteles gerçekliği ayrı bir alemde aramak yerine; şu diye gösterebildiğimiz nesnelerin içindeki, formlarda aramamız gerektiğini savunmuştur. Buna göre, madde biçimlenmemiş bir yapıda iken, formlar onun biçimsel temel ilkesini oluşturmaktadır. Buna göre Aristoteles’in varlık konusundaki düşüncelerinin Platon’dan temel farkı aşağıdakilerden hangisidir?
• Q. “Bu evren nereden geldi?” , “Bu dünyada insanın yeri nedir?” gibi sorulara her dönem bir cevap verilmiştir. Bu cevaplar da olduğu gibi kabul edilmiştir. İnsanlık kendi düşüncelerine hiç şüphe duymadan inanmıştır. Ancak öyle bir zaman gelmiştir ki insanlık kendi cevapları ile yetinmemeye başlamış ve ilk nedenler üzerine akla dayalı, eleştirel ve tutarlı düşünüşe ihtiyaç duymuştur. Felsefe bu ihtiyacın sonucudur. Parçadan hareketle felsefe ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
• Q. Felsefi araştırmanın temel koşulu özgürce sorgulayabilmektir. İlk kez demokrasinin kurulduğu İlk Çağ Yunan devletleri, hem zenginliğe hem de farklı kültürlerdeki insanlarla tanışma olanağına sahipti. Böylece felsefenin doğmasındaki özel koşullar gerçekleşmiş oldu. Bu parçaya göre felsefenin doğması ve gelişmesi için aşağıdakilerden hangisi gerekli değildir?
• Q. Felsefenin başlangıcı olan soru “Varlığın ana maddesi (arkhe) nedir?” sorusudur. Bu sorunun arka planında belli bir düşünce, belli bir bakış açısı vardır. Söz konusu düşünce ise “Hiçten hiçbir şeyin çıkmayacağıdır.” Böylece felsefe varlığa kuvveti veren nedene yönelmiştir. Parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
• Q. İnsan din ile geleneğin verdiği yanıtlarla yetinmeyip bilmek, anlamak isteğine kendi aklı, kendi görüşleri ile ulaşmaya çalıştığında felsefe doğmuştur. İşte o zaman insan, dinin ve mitolojinin açıklamalarına karşı eleştirel bir tutum takınmıştır.Bunların doğrusunu eğrisini ayırmaya, eleştirmeye koyulmuştur. Bu parçaya göre, felsefenin doğuşunda etkili olan faktör aşağıdakilerden hangisidir?
• Q. Felsefi bir sistemi anlayabilmek felsefi bir dile hakim olmayı gerektirir. Felsefi dil ise ancak alanla ilgili belli bir eğitime sahip olmayı gerektirir. Bu eğitimden yoksun olan insanın herhangi bir felsefi iddiayı gerektiği şekilde yorumlaması olanaklı değildir. Buna göre felsefi sistemlerin anlaşılması aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
• Q. Felsefenin konularından biri olan metafizik problemler çok eski zamanlardan bu güne insanoğlu için çözümlenememiş haldedir. İnsanlık çoğu kez bu problemleri çözümlediğini zannetmiş olsa da her seferinde çözülemezlikle karşı karşıya kalmıştır. Bu nedenle bazı filozoflar metafizik yapmaktan vazgeçilmesi gerektiğini dahi iddia etmiştir. Ancak ne olursa olsun, metafizik problemler felsefe içinde hâlâ yerini korumaktadır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
• Q. Felsefeciler genellikle kendi amaçlarının insanı ve evreni anlamak olduğunu ileri sürerler. Bu çok geniş bir alan olup bu konuyu da bir seferde açmak zordur. Bu nedenle böyle büyük bir problemi daha küçük parçalara bölmek gerekir. Bunların içlerinden hangilerinin daha önemli ya da daha felsefi problem olduğu tartışma konusu olmasına rağmen yine de felsefe varlığı her yönü ile sorgular. Buna göre, felsefi problemlerin niteliği ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
• Q. “Felsefenin tarif ve mahiyeti, var olmaları bakımından varlıkların bilinmesidir.” Farabi’ye ait bu tanımdan hareketle felsefenin temelinde olan alt dalların hangileri olduğu söylenebilir?

OPEN